รามเกียรติ์ 20
หลังจากนายและบ่าวปรึกษากัน นางไกรเกษีเดินตัวปลิวไปตำหนักหลวงของท้าวทศรถ พระราชายิ้มต้อนรับภรรยาอันเป็นที่รัก “อ้าวไกรเกษี จะมาปรึกษาพี่เรื่องจัดงานฉลองให้ราใช่มั้ย ลูกรามบอกว่าไม่ต้องเอิกเกริกนัก เพราะกลัวจะเสียงบประมาณเปล่า…..” ไกรเกษีวางท่าว่าไม่เคยได้รับข่าวสารใดๆมาก่อน “ไม่ไพคะ หม่อนชั้นมาทวงสัญญา” พระชนกทำท่างงว่าไม่น่ามีอะไรสำคัญกว่าราชพิธีพรุ่งนี้แล้วนะ “หม่อนชั้น
ของทวงสัญญาที่พระองค์เคยให้ไว้ ว่าหม่อนฉันสามารถขออะไรก็ได้หนึ่งข้อเมื่อครั้งศึกปทูตทันต์” เมื่อครั้งท้าวทศรถยังหนุ่มๆ ได้ออกศึกช่วยพระอินทร์และชาวสวรรค์รบกับอสูรชื่อว่า ปทูตทันต์ ในศึกครั้งนั้นนางไกรเกษีได้ร่วมรบเคียงบ่าเคียงใหล่กับท้าวทศรสสวามีเพราะนางมีความสามารถในการอกกรบไม่แพ้ชาย จนมีอยู่เหตุการณ์หนึ่งยักษ์ปทูตทันต์ได้ยิงศรมาโดนรถม้าของท้าวทศรถ
จนท้าวทศรสบาดเจ็บและเพรารถทรงหักออก นางไกรเกษีแก้ปัญหาโดยใช้แขนของตนสอดเข้ากับล้อศึกแทนเพรารถ จนสามารถนำท้าวทศรถออกมาจากันตรายได้ (ในรามยณะ บอกว่าท้าวทศรถถูกศรบาดเจ็บ นางไกรเกษีจึงขึ้นบังคับม้าทรง หนีออกจากอันตรายได้อย่างหวุดหวิด) ท้าวทศรสมีความภูมิใจในภรรยาคนนี้มาจีงเรียกว่า พระราชินีผู้กล้าหาญ และให้ขออะไรก็ได้หนึ่งข้อ ขณะนั้นนางไกรเกษีบอกว่าที่ทำไปเพราะความรักพระสวามีไม่ได้หวังอะไรตอบแทน ไว้ภายหน้านึกขึ้นได้ว่าอยากได้อะไรแล้วจะขอละกัน
นางไกรเกษีเน้นย้ำ “หม่อนชั้นขอทวงสัญญาที่พระองค์ให้ไว้ ข้าขอให้พระรามออกเดินดง ครองเพศฤาษีอยู่ในป่าดงสิบสี่ปี ขณะที่พรพรามเดินดงนั้นขอให้พระพรตมาเป็นกษัตริย์แห่งอโยธยาแทน หากพระรามไม่กลับมาในวันสุดท้ายของปั่สิบสี่เท่ากับพรตจะได้เป็นกษัตริย์แห่งอโยธยาอย่างถาวร หวังว่ากษัตริย์ตรัสแล้วจะไม่คืนคำนะท่านพี่”
ท้าวทศรถลมแทบใส่ “อะไรมาสิงสู่เจ้าเนี่ย นางมารร้ายไกยเกษี รามรักเจ้าดั่งแม่บังเกิดเกล้าแล้วเจ้าทำกับลูกชายคนโตของเจ้าได้อย่างไร” ไกยเกษีตีหน้าเฉย “แม่ทุกคนต้องปกป้องลูก รักษาสิทธิ์ของลูกตัวเอง ข้าจะเรียกพระพรตให้มาจากเมืองไกยเกษเพื่อมาครองราชย์ในเร็ววันนี้…..อ้าวรามเจ้าเข้ามาพอดี” พระรามและพระลักษณ์เดินเข้ามาในตำหนักพอดี “เสด็จพ่อเป็นอะไร มีเรื่องอะไรเหรอ” นางไกรเกษีตอบแทนว่า “เสด็จพ่อของเจ้าได้ให้สัญญากับข้าไว้ ว่าสามารถขออะไรก็ได้ ข้าเลยขอว่าพรุ่งนี้เจ้าต้องเริ่มออกบวชครองเพศฤาษี เดินดงเป็นเวลาสิบสี่ปี หากครบกำหนดแล้วจึงค่อยกลับมาครองราชสมบัติย์ต่อไป” ท้าวทศรถตะโกนทั้งน้ำตา “อย่าเชื่อนางมารร้ายนางนี้นะราม นางไม่ใช่ท่านแม่ไกรเกษีของเจ้าอีกต่อไป พ่อจะยอมเป็นคนผิดสัญญาเอง ไกยเกษีเจ้าฆ่าข้าเถอะ” สีหน้าพระรามนิ่งเหมือนไม่มีเหตุการณ์อะไรเกิดขึ้น “โถข้านึกว่าอะไร หากเป็นสัญญาของพ่อ ลูกที่ทำตามคำพ่อคือลูกที่สมบูรณ์แบบ เสด็จพ่อ เสด็จแม่ไกรเกษีข้าจะออกป่าเดินดงทันที และให้พรตมาครองราชย์แทนข้า ข้าขอตัวไปเตรียมตัวและบอกลาท่านแม่เกาสุริยาและท่านแม่สมุทรเทวี