หนุมานประกาศแก่น้ององคต ชมพูพาน และเหล่าทหารวานรว่า “บัดนี้คือยุคแห่งปางนารายณ์สังหารยักษ์ ท่านใช้ให้เราไปลงกาเพื่อตามหาพระแม่สีดา ถึงอันตรายจะมากมายเพียงใด เราควรภูมิใจที่ได้เป็นทหารแห่งกองทัพนารายณ์ ถึงตายก็จะไว้ชื่อดั่งที่พญานกสดายุ พลีชีพเพื่อปกป้องพระแม่สีดา” ทหารลิงโห่ร้องชื่อสดายุ อันเป็นนามแห่งความเสียสละสนั่นเขา ในถ้ำแห่งนั้นมีพญานกชื่อว่าสัมพาทีอาศัยอยู่ พอได้ยินคำว่า
“สดายุพลีชีพ” สัมพาทีตกใจสะดุ้งสุดตัว พญานกจึงเดินออกมาจากถ้ำ ด้วยความใหญ่โตของร่างกาย ทำให้แต่ละก้าวทำให้แผ่นดินสั่นสะเทือนไปทั่วจนเหล่าวานรวิ่งหนีกันจ้าระหวั่น นกสัมพาทีโผล่หน้าออกมาจากถ้ำเห็นเพียงสามขุนวานร จึงถามว่า “นี่ท่านพญาลิง เมื่อกี่ข้าได้ยินว่า สดายุพลีชีพ อยากรู้ว่าเป็นจริง เพียงใดรึ” หนุมานเห็นว่าพญานกอยากฟังอาจจะเกี่ยวข้องกัยสดายุจึงเล่าการตายของสดายุอย่างละเอียด สัมพาทีน้ำตานองหน้า ซุกหัวไว้ที่ปีกที่ไร้ขน สะอื้นเอ่ยว่า “ข้าชื่อว่าสัมพาที เป็นพี่ชายของสดายุ เราพี่น้องอาศัยอยู่ที่ยอดเขาอัสสกัณณ์ วันนั้นข้ายังจำได้ดี สดายุผู้ยังเด็กนัก เห็นดวงอาทิตย์แรกขึ้น กลม แดงงามยิ่งนักจนนึกว่าเป็นผลไม้
อยากจะกิน น้องเราบินรี่ตรงไปยังพระอาทิตย์ ทั้งที่เราทัดทานแล้วสดายุผู้เยาว์ก็ไม่ฟัง ตั้งใจจิกกงล้อรถของพระอาทิตย์อย่างสุดแรง จนองค์พระสุรีย์โกรธ ท่านเปล่งแสงร้อนแรงขึ้น ร้อนขึ้น เจนรากลัวน้องจะได้รับอันตรายจึงบินตามไปใช้ปีกและร่างปกป้องน้องไว้ ด้วยแรงแห่งแสงพระอาทิตย์ทำให้ขนของเราหลุดจนหมดตัวและถูกสาปซ้ำให้อยู่ในถ้ำเหมติรันแห่งนี้ โดยไม่ให้ขนงอกจนกว่าจะมีทหารของพระนารายณ์คุมไพร่พลจะข้ามไปนครลงกา ให้เหล่าทหารโห่สามลาแล้วขนของเราจะงอกกลับมาเหมือนเดิม ขอให้ท่านช่วยโห่สักสามลาเพื่อให้เราบินได้ดั่งเดิม แล้วเราจะชี้ทางไปลงกาให้”
หนุมานพนมมือคาราวะพญานก แล้วเรียกพลวานรโห่สามลา ทันใดนั้นนกสัมพาทีมีขนงอกตามตัว สีสันงดงามดูน่าเกรงขาม นกสัมพาทีลองขยับหาก กระพือปีกบินขึ้นฟ้าอย่างมีความสุข และร่อนลงยังลานหน้าถ้ำที่เดิม “เราจะบอกทางไปลงกา นครนี้อยู่ทางทิศใต้ ล้อมรอบด้วยมหาสมุทร ถึงแม้ท่านจะต้องเหาะเหินเดินอากาศเป็นก็ยังยากที่จะไปถึงที่นั่น เอาอย่างนี้ท่านพญาลิงทั้งสามขี่หลังเราดีกว่า เราจะพาท่านไปชมทิศทางสู่ลงกา”
พญาลิงขึ้นหลังนกยักษ์สัมพาที พญานกพาสามกระบี่ถลาลงที่ภูเขากลางน้ำชื่อว่าคันธสิงขรและชี้ไปสู่ยอดเขาอันไกลออกไปว่า “นั่นคือยอดเขานิลกาลา เป็นเขาลูกใหญ่อันเป็นศูนย์กลางแห่งลงกา” หนุมานเริ่มจำทางไปได้แล้วจึงขอให้สัมพาทีพากลับแผ่นดินใหญ่ แล้วฝากองคต ชมพูพานและกองทัพทหารลิง ให้สัมพาทีช่วยดูแล ส่วนตนจะเข้าไปในกรุงลงกาเพื่อสือบว่าสีดาอยู่ที่ใด….