รามเกียรติ์ 172
พระรามแปลกใจว่าทำไมไม่มีการรุกรานจากยักษ์มาสองวันแล้ว จึงถาม “พญาพิเภกผู้รู้ เหตุใดสองวันนี้จึงไม่มีฝ่ายลงกาแต่งทัพมาท้ารบดั่งเคย” พิเภกโหรใหญ่ตรวจการโคจรของดาว มองดูรูปทรงเมฆ แล้วกราบทูล “ขณะนี้อินทรชิตพญาอุปราชแห่งเมืองมารหลบไปทำกิจพิธีชุบศรในโพรงไม้โรทันบนเขาอากาศคีรี อินทรชิตเฝ้าภาวนาเป็นเวลาเจ็ดวันเจ็ดคืนเพื่อทรมานเหล่านาคจนฝูงนาคาทนไม่ได้ต้องขึ้นมาคายพิษอาบปลายศรนาคบาศ หากพิธีนี้สำเร็จศรนาคบาศจะสามารถปราบทุกหน้าในสามโลกได้อย่างง่ายดาย”
พระรามถอนหายใจอย่างกังวล “แล้วเราควรทำเช่นไร ท่านโปรดบอกมา” พญาพิเภกพนมมือแล้วทูลต่อตามความจริง “บัดนี้พิธีชุบศรได้ดำเนินไปสามวันสามคืนแล้ว จะล้มล้างพิธีเห็นว่าไม่ทันแต่หากจะลดระดับพิษที่อาบศรก็ยังทันอยู่ หมีคือสัตว์ชนิดเดียวที่มีกำลังสามารถหักโค่นต้นโรทันใหญ่ได้” พระรามยิ่งหนักใจเข้าไปใหญ่เพราะขณะนี้มีแต่ลิงและกับยักษ์อีกตนในกองทัพ แต่โดยไม่คาดคิดชมพูวราชผู้ชราก็ขยับกายออกมาหน้าพระพักตร์ “ข้าบาทขออาสาถวายงานแปลงเป็นหมีเข้าทำลายต้นโรทันเพื่อเป็นการทำลายพิธีชุบศรของอินทรชิต พะยะค่ะ”
พญาชมพูวราชหรือชมพูหมี หรือในบทพระราชนิพนธ์ของรัชกาลที่หนึ่งเรียกว่า ชามพูวราช ได้ขนานนามว่าเป็นลิงตัวแรกของโลกเพราะครั้งกำเนิดโลกฤษีสุขวัฒนบำเพ็ญฌาน จนเกิดเป็นต้นไผ่ผุดขึ้นตรงหน้า จึงนำไผ่ลำดังกล่าวไปถวายพระอิศวรแล้วพระมหาเทพได้นำไปทำคันธนู หลังจากขึ้นสายธนูแล้วก็ทรงโก่งเพื่อลองดู แต่ด้วยพละกำลังของพระองค์ทำให้คันธนูหักออกเป็นสองท่อน ส่วนต้นธนูกำเนิดเป็นอสูรชื่อว่าเวรัมภ์ ส่วนท่อนปลายธนูเกิดเป็นลิงชื่อว่านิลเกสรหรือต่อมาชื่อว่าชมพูวราช จึงเป็นลิงตัวแรกของโลก ชมพูวราชเป็นผู้รู้ประวัติศาตร์ของโลกจึงเป็นที่ปรึกษาของพญาพาลี ต่อมาเป็นผู้อวุโสในกองทัพของพระรามโดยเสนอให้จองถนนเพื่อเตลื่อนทัพวานรให้ถึงลงกาและเพื่อสร้างพระเกียรติให้อยู่คู่โลก บัดนี้ได้อาสาไปทำลายพิธีของอินทรชิต (ในรามายณะบอกว่าชมพูหมีคือผู้รู้ เป็นผู้นำกองทัพหมีมาช่วยราชการเมืองขีดขิน จนต่อมาเป็นที่ปรึกษาให้แก่พระราม คอยเล่าตำนานโบราณต่างๆให้ทรงเข้าใจ)
ชมพูวราชถีบทะยานเหาะตรงไปยังเขาอากาศคีรี แลเห็นกองกำลังมหาดเล็กอสูรค้ำกันบริเวณต้นโรทันอย่างหนาแน่น กระบี่ชราแต่มิหลงลืมพรางตัวอยู่ในกอไม้ร่ายคาถาการแปลงตัวเป็นพญาหมีใหญ่ ขึ้นปีนต้นโรทันอย่างคล่องแคล่วแล้วโน้มหักกิ่งไม้ใหญ่ด้วยกำลัง ลงมาน้าวโถมหักโคนโรทันใหญ่จนสั่นไหวไปทั่วบริเวณ เหล่านาคผู้ถูกสะกดให้ขึ้นมาคายพิษเกิดตกใจแทรกกายหนีกลับลงสู่พื้นดิน อิทรชิตมิสามารถบริกรรมคาถาต่อไปได้ส่วนเหล่านาคที่ตนเรียกมาก็หนีกลับลงดินกันหมด องค์ชายอสูรเดือดดาลยิ่งนักกระโดออกตามล่าหมีป่าตัวการทำลายพิธีของตน
ชมพูวราชกลับคืนสู่ร่างวานรตามเดิมวิ่งหนีอินทรชิตเข้าซ้อนหลังต้นไม้ แถมยังตบมือหัวเราะเยอะเย้ยว่าเป็นถึงอุปราชแห่งมารแต่ต้องมาเสียงานเพราะหมีป่า อินทรชิตยิ่งเจ็บแค้นยิ่งนักคว้าศรตามตี แต่ด้วยประสบการณ์ที่ช่ำชองในการรบ ชมพูวราชรู้ดีว่าไม่ประโยชน์อะไรที่จะเข้าต่อกรกับยักษ์หนุ่มและพระเกียรติแห่งองค์รามาจะไม่สมบูรณ์หากตนทำการเกินคำสั่ง พญาวานรถีบทะยานหนีขึ้นฟ้าตรงกลับไปสู่พลับพลา เข้ากราบทูลแจ้งผลงานให้พระรามลักษณ์ทราบทุกเหตุการณ์ จนสองกษัตริย์มนุษย์ออกปากชม “ท่านวานรอวุโสผู้สามารถ มิเสียทีที่เป็นค่ารองบาทพระอิศวร”