รามเกียรติ์ 261
วิรุญจำบังเห็นว่าทัพของตนแตกร่นอย่างไม่มีชิ้นดี จึงกลั้นใจท่องคาถาบูชาพระพรหมอ่านพระเวชตามตำรามาร บัดนั้นร่างของวิรุญจำบังและม้าทรงนิลพาหุหายตัววับไปกับตา เหล่ากองทัพลิงได้ยินแต่เสียงฝีเท้าม้าแต่จะหาตัวอย่างไรก็ไม่เจอ วิรุญจำบังผู้บัดนี้สามารถล่องหนเข้าโจมตีฝูงลิงอย่างไม่ยั้ง จ้วงแทงทหารแห่งองค์รามตายอย่างไม่รู้ตัวทีละศพๆ เหล่าวานรโกลาหลยิ่งนักเพราะได้ยินแต่เสียงเท้าม้าที่วิ่งไปทั่วสนามรบ ต่างโดนแทงจากด้านหน้าและด้านหลังโดยมิทันตั้งตัว องค์รามขึ้นรถทรงเพื่อจะได้เห็นจากที่สูง รู้สึกแปลกใจที่เห็นทหารของตนร่วงลงทีละร่าง
จึงถามพญาพิเภกว่าเกิดอะไรขึ้น ยอดโหรหลวงก็ดูเหมือนจะสับสนกับเหตุการณ์ที่เกิดขึ้น นั่งพิจารณาชั่วครู่ก็ทูลองค์ราม “อันวิรุญจำบังใช้วิชากำบังทั้งตนและม้าคู่ใจ เข้าโจมตีศัตรูโดยมิให้ตั้งตัว… กระหม่อมขอทูลแนะนำให้ฝ่าพระบาทแผลงศรไปฆ่าม้าคู่ใจของจอมมารเสียเถิด เพราะมันทั้งรักทั้งผูกพันกับม้านี้ยิ่งนัก หากอาชาตายเสียนายก็จะถอดใจหนีไปเอง” องค์รามประทับศรพรหมาสตร์แผลงออกไปกลายเป็นศรเกลื่อนทั่วฟ้าตกลงแทงร่างเหล่าอสูรตายกันเป็นเบือ ศรแห่งเทพต้องร่างของนิลพาหุจนอาชามารร้องลั่นด้วยความเจ็บปวด สิ้นใจตายโดยไม่มีโอกาสได้ลานาย
เมื่อสิ้นม้าคู่กายวิรุญจำบังหมดอาลัยไม่อยากจะสู้อีกต่อไป ดึงผ้าโพกหัวออกมาแล้วเสกให้เป็น “ภาพพยนต์” หรือ “ผ้าพยนต์” ให้ต่อสู้แทนตัว บันดาลให้ท้องฟ้ามืดครึ้มศัตรูไม่สามารถมองเห็นตนได้ บัดนี้ผ้าโบกหัวของพญามารกลายร่างเป็นรูปนิมิตรที่กองทัพแห่งพระรามหลงเชื่อว่าเป็นวิรุญจำบังขี่ม้าอย่างสนิทใจ วิรุญจำบังแปลงควบอาชาไล่จ้วงแทงเหล่าวานรตายเกลื่อนจนทำให้ชุลมุนไปทั้งสนามรบเพราะจะเข้าฟันแทงอย่างไรพญามารก็ไม่ตายซะที วิรุญจำบังใช้จังหวะโกลาหลนี้เหาะขึ้นฟ้ามุ่งลี้ภัยยังเขาอังกาศคิรี เมื่อเห็นทิวเขาใหญ่พญามารสังเกตว่ามีแถววานรป่าต่างแบกผลไม้เดินเข้าถ้ำอย่างเป็นระเบียบ อสูรหนุ่มจึงแน่ใจว่าในถ้ำนั้นน่าจะมีฤาษีหรือผู้ครองศีลพักพิงอยู่เป็นแน่ ตนอาจจะพึ่งใบบุญขอหลบภัยในถ้ำนี้ซักคืน วิรุญจำบังเสกกายล่องหนมิให้ผู้ใดเห็นเดินตามขบวนลิงเข้าไปในถ้ำอันร่มเย็น
เพียงชั่วครู่ก็เห็นหญิงรูปงานนั่งอยู่ในถ้ำ ยักษ์หนุ่มตะลึงในความสวยของนางจนต้องเสกคืนร่างเดิมเพื่อแสดงตัว แล้วแจ้งความจำนงของตน “แม่หญิงคนงาม บัดนี้ข้าหนีศรพระรามมาทางนี้ ให้คุณหญิงปราณีกรุณาให้ที่พักพิงเพียงคืนนี้ด้วยเถิด แล้วพอยามรุ่งพรุ่งนี้เราก็จะขอลา” นางงามที่อยู่ในถ้ำคือนางวานรินที่แต่เดิมเป็นนางฟ้าผู้มีหน้าที่ตามพระประทีปหรือคอยจุดไฟในท้องพระโรงของพระอิศวร นางฟ้าบกพร่องในหน้าที่ พระอิศวรจึงสาปให้นางต้องลงมาอยู่ในถ้ำเชิงเขาอังกาศคิรี หากได้ช่วยบอกทางแก่ทหารแห่งพระนารายณ์ นางก็จะพ้นคำสาปกลับสู่สวรรค์ดั่งเดิม
(พระอิศวรอาจจะทรงหาทางส่งเทวดานางฟ้ามาคอยช่วยพระรามทางอ้อม) เมื่อวานรินได้ยินคำว่า “ศรพระราม” ก็รู้แน่ว่ากาลที่ตนจะพ้นจากคำสาปได้มาถึงแล้ว แต่หากให้ที่พักพิงแก่อสูรหนุ่มก็กลัวภัยจะมาสู่ตน (แสดงว่าวานรินก็เริ่มหวั่นไหวในความหล่อของวิรุญจำบัง เพราะหากให้ที่พักแก่ยักษ์หนุ่มแล้วนอกจากภัยอาจจะมาถึงตน สิ่งต่างๆอาจจะเลยเถิดจนเกินงาม)