กองทุนที่เปิดขายในบ้านเรา มีการจัดระดับความเสี่ยงเป็นตัวเลขจาก 1-8 โดยตัวเลข 8 คือความเสี่ยงสูงที่สุด ซึ่งกองทุนประเภทตลาดเงินและตราสารหนี้จะมีระดับความเสี่ยงที่ต่ำกว่ากองทุนหุ้น ส่วนกองทุนหุ้นแบบเจาะจงรายอุตสาหกรรมหรือกองทุนทางเลือกจะมีระดับความเสี่ยงสูงที่สุด
ยกตัวอย่างเช่น กองทุนรวมหุ้นภาคธนาคาร ซึ่งลงทุนแต่เฉพาะหุ้นธนาคารเท่านั้น โอกาสเกิดความเสี่ยงจึงสูงกว่ากองหุ้นทั่วไปได้ หรือกองทุนหุ้นโรงพยาบาลก็จะมีตัวเลขความเสี่ยงที่สูงกว่ากองทุนหุ้นทั่วไป ไม่ต้องแปลกใจนะครับ แม้บางคนจะมองว่าหุ้นโรงพยาบาลไม่เสี่ยง เขาไม่ได้คิดกันแบบนั้นนะครับ เป็นต้น เอาเป็นว่าให้รู้เกี่ยวกับตัวเลขนี้ไว้ ซึ่งในหนังสือชี้ชวนจะต้องมีระบุตัวเลขนี้ไว้เสมอ แม้จะไม่ค่อยมีใครดู ^^
หนังสือชี้ชวนคืออะไร
เวลาเราจะซื้อกองทุน เราจะรู้ได้อย่างไรว่ากองทุนนั้นมีนโยบายการลงทุนเป็นอย่างไร ค่าธรรมเนียมคิดเท่าไหร่ ทั้งหมดก็รู้ได้จากหนังสือชี้ชวนครับ (ไม่ใช่เพื่อนชวน ซื้อตามเพื่อนบอก) ซึ่งสามารถดาวน์โหลดมาอ่านได้จากเว็บของบลจ.เลย ถ้าไปซื้อที่ธนาคารที่เป็นตัวแทนขาย บางเจ้าก็มีพิมพ์เป็นกระดาษให้อ่านด้วยนะครับ แต่ไม่ค่อยมีใครอ่านเลย!!! บางทีมันอาจจะยาวไปมีเป็นหลายสิบหน้าเลย แต่ไม่ต้องตกใจไป เขาจะมีแบบสั้นให้อ่านด้วยครับ เรียกว่า หนังสือชี้ชวนฉบับย่อ (หรือหนังสือชี้ชวนส่วนสรุป) ซึ่งมีแค่สองถึงสามหน้าเท่านั้นเอง หลักๆก็บอกเกี่ยวกับนโยบาย (แต่ส่วนมากพูดกว้างมาก ลงทุนในหุ้นพื้นฐานดี แน่สิ บลาๆ สั้นๆ ไม่ได้ใจความเล้ย อยากรู้เพิ่มต้องไปอ่านฉบับเต็ม) เปิดขายช่วงวันเวลาไหนบ้าง ค่าธรรมเนียม ผลงานย้อนหลังที่ผ่านมา (ถ้ากองใหม่ก็ไม่มีข้อมูล) พอร์ตลงทุน 5 อันดับแรก ระดับความเสี่ยง แค่นี้ก็เห็นภาพกว้างๆแล้วว่าน่าสนไหม
การอ่านหนังสือชี้ชวนส่วนสรุป
การเปิดบัญชีกองทุนรวมและการซื้อขายกองทุน
หากเราต้องการจะซื้อกองทุนรวม เราต้องทำอย่างไร ก่อนอื่นให้เลือกกองทุนที่ต้องการให้ได้เสียก่อน จากนั้นจึงไปทำการเปิดบัญชีกองทุนรวมที่บลจ.ของกองทุนรวมนั้นๆ โดยมากแล้วบลจ.ก็เป็นบริษัทย่อยของธนาคารอีกที ดังนั้นสามารถไปเปิดบัญชีได้ที่ธนาคารสาขาต่างๆได้เลย เช่น ชอบกองทุนของบัวหลวง ก็ไปที่ธนาคารกรุงเทพได้เลย เป็นต้น ก่อนเราจะซื้อกองทุนได้นั้น เราต้องเปิดบัญชีก่อน หนึ่งบลจ.ก็หนึ่งบัญชี (ยกเว้นซื้อ LTF/RMF จะมีเพิ่มอีกบัญชี) ซึ่งเราจะได้เลขที่บัญชีมา หลังจากนั้นเราสามารถที่จะซื้อกี่กองทุนก็ได้ด้วยเลขที่บัญชีเดิมนี้ และการซื้อแต่ละกองทุน เราจะได้สมุดบัญชีกองทุนแยกเล่มมา หน้าตาก็เหมือนกับสมุดบัญชีเงินฝากนี่แหละ แต่บางที่ก็ใช้เล่มเดียวรวมทุกกองทุนเลย หากเราต้องการซื้อกองทุนของอีกบลจ.ก็ทำเช่นเดิม ได้เลขที่บัญชีใหม่ครับ ส่วนเอกสารการสมัครก็ไม่มีอะไรพิเศษ ใช้แค่บัตรประชาชนเท่านั้น แต่การเปิดบัญชีครั้งแรกจะใช้เวลานานกว่าการซื้อครั้งถัดๆไป เพราะต้องกรอกข้อมูลเยอะ อีกทั้งยังต้องทำแบบฟอร์มประเมินว่าเรารับความเสี่ยงได้มากน้อยแค่ไหน ทำครั้งแรกครั้งเดียวต่อหนึ่งบลจ.
ถ้าเราประเมินได้คะแนนต่ำ เวลาเราจะซื้อกองทุนที่มีความเสี่ยงสูง เช่น กองทุนทองคำ เราก็จะต้องเซ็นว่า เอาจริงนะ เพิ่มอีก ^^ ไม่มีอะไรไม่ต้องตกใจ เหมือนปรามๆเราเท่านั้น แต่ตอนนั้นเราจะเอาใครก็หยุดเราซื้อไม่ได้หรอก (อันนี้เรื่งจริง)
การไปซื้อกองทุนที่สาขานั้นค่อนข้างไม่สะดวก เพราะต้องเสียเวลาเดินทาง ต้องไปรอต่อคิว ถ้าที่ธนาคารก็ต่อคิวกับผู้ที่มาเปิดบัญชีเงินฝากใหม่นั่นแหละ คิดดูแล้วกัน รอนานแค่ไหน จึงมีทางเลือกให้เราซื้อขายผ่านอินเทอร์เน็ตได้ แต่ต้องมีเลขที่บัญชีอยู่ก่อนแล้ว และได้สมัครทำการซื้อขายผ่านอินเทอร์เน็ตไว้ด้วย ดังนัั้นแนะนำว่าให้สมัครตอนที่เปิดบัญชีเลย แค่นี้ก็ง่ายแล้ว วันไหนหุ้นตกหนักๆ กดซื้อซะเลย คลิกเดียวดอย -_-”
ลืมบอกไปว่า การเปิดบัญชีกองทุนนั้นจะต้องมีสมุดบัญชีออมทรัพย์ไว้รับเงินปันผลหรือเงินขายกองทุนคืนด้วย บางบลจ.อาจให้ใช้ได้ทุกธนาคาร แต่บางที่ก็ไม่ได้ ลองโทรสอบถามเจ้าหน้าที่ก่อน เพื่อจะได้เตรียมสมุดเก่าไป ไม่ต้องเปิดใหม่วุ่นวายครับ และการเปิดบัญชีทุกครั้ง เขาจะถามเราว่าเงินปันผลหักภาษี ณ ที่จ่ายอัตโนมัติเลยมั้ย แนะนำว่าให้หักเลยครับ ไปจ่ายเองทีหลัง วุ่นวายกว่า ผิดพลาดโดนปรับอีก สิ้นปีเกิดรายได้ไม่ถึงไปขอคืนได้ ไม่ยากครับ
หักภาษี ณ ที่จ่ายคืออะไร
หากกองทุนที่เราเลือกมีนโยบายจ่ายเงินปันผล เงินปันผลที่ได้นั้นตามกฏหมาย เราจะต้องเสียภาษีด้วย หากเราเลือกหักภาษี ณ ที่จ่าย เราจะถูกหัก 10% แม้ว่าเราจะมีรายได้ที่สูงแค่ไหนก็ตาม เราไม่ต้องนำมันมาคำนวณภาษีประจำปีอีกแล้ว แต่หากเราเลือกที่จะไม่หัก ณ ที่จ่าย เราจะต้องนำมันมาคำนวณตามเกณฑ์รายได้ของเรา (หากรายได้เราไม่ถึงที่จะต้องเสียภาษี 10% เราก็สามารถนำมากรอกเพื่อขอคืนได้) ดังนั้นจึงแนะนำว่าให้เลือกหักภาษี ณ ที่จ่ายเลยจะดีกว่า ส่วนผลกำไรจากการขายคืนกองทุนไม่มีภาษีครับ ^^
Auto Redemption คืออะไร
Auto Redemption คือการขายคืนหน่วยลงทุนอัตโนมัติ จริงๆแล้วก็คือปันผลชนิดหนึ่งนั่นแหละ แต่การขายคืนแบบอัตโนมัตินั้นไม่ต้องเสียภาษีครับ แต่การขายจะทำให้จำนวนหน่วยน้อยลง ในขณะที่การจ่ายปันผลจะทำให้ NAV ต่อหน่วยลดลงแทน สรุปคูณกันแล้วมูลค่าการลงทุนที่เหลือของเราในกองทุนก็เท่ากันนั่นแหละ แต่ Auto Redemtion มันทำให้เราได้ปันผลเต็มเม็ดเต็มหน่วย ไม่ต้องเสียภาษีนั่นเอง
T+N คืออะไร
เวลาเราขายคืนกองทุน ไม่ใช่ว่าเราจะได้เงินทันทีในวันนั้น อย่างแรกเลยเพราะเขาต้องคำนวณด้วยราคาปิดตอนสิ้นวัน อย่างเร็วเราก็ได้วันรุ่งขึ้น เพราะฉะนั้นเราต้องดูหนังสือชี้ชวน เขาจะระบุว่าได้รับเงินคืนวันไหน โดยจะระบุเป็น T+N โดยที่ T คือวันที่ขาย N คืออีกกีวันได้ เช่น T+1 คือขายวันนี้อีกหนึ่งวันได้ T+3 ขายวันนี้อีกสามวันถึงจะได้ ถ้าเจอเสาร์อาทิตย์ก็ต้องบวกเข้าไปอีก โดยมากกองทุนต่างประเทศจะได้ช้า T+5 กันเลยทีเดียว